23/12/2019
21/12/2019
20/12/2019
19/12/2019
16/12/2019
Porto Alegre | 13a Gaŭĉa Renkontiĝo de Esperanto (14/12/2019)
13a Gaŭĉa Renkontiĝo de Esperanto. Realigita je 14/dec/2019 en Porto Alegre, ĉe Clube de Cultura, en la kvartalo Bom Fim. Surfote: plej granda parto de la partoprenanta grupo.
10/12/2019
Litova lingvo kaj sanskrito: kelkaj similaj vortoj
Kuriozaĵo pri la granda hindeŭropa familio de lingvoj: sanskrito/litova:
agnis - ugnis (fajro), vajus - vėjas (vento), devas -
dievas (dio), navyas - naujas (nova), aśru - ašara (larmo), madhu - medus
(mielo).
La plej oftaj literoj diverslingve
Portugala:
a, e, o, s, r.
Angla: e,
t, a, o, i
Hispana: e,
a, o, s, r
Franca: e,
s, a, i, t
Germana: e,
n, s, r, i
Itala: e,
a, i, o, n
Pola: a, i,
e, o, n=
;
Anedokto: la plej antikva profesio
Politikisto,
arkitekto kaj kuracisto diskutas por sciiĝi kiu estas la plej antikva
profesio. Diras la kuracisto:
- La plej antikva profesio estas la medicino. Kiam Dio faris la virinon
el ripo de Adamo, tio estis la unua kirurgia ago en la Historio.
Refutas la arkitekto:
- Tute ne! La kreado de la mondo estis la unua verko de la arkitekturo
kaj la profesio de arkitekto estas do la plej antikva. Antaŭ la kreado de la
mondo estis nur la kaoso!
Ĝuste tiam prenas la vorton la politikisto, tute fiera:
-
Kaj kiu vi pensas, ke faris la kaoson?
Plano de Usono: Amazonio por eksaj sklavoj
Mattheu
Fontaine Maury (1806-1873), oceanologo kaj meteologo, direktoro de la Mararmea
Observatorio de Vaŝingtono, proponis al la registaro de sia lando, ke ĝi
koloniu Amazonion pere de la nigrhaŭta enloĝantaro de Usono, antaŭe
sklavigitaj. Laŭ historiisto Luiz Alberto Moniz Bandeira, la ideo ricevis
fortan apogon de la gazetaro, sklavistoj, fabrikantoj de armiloj kaj
komercistoj. La brazila registaro forte reagis kaj la ideo estis fine abortita.
;Referenco: Le
Monde Diplomatique
Brasil, okt/2019
09/12/2019
La rifuĝinto
En Italio
ulo serĉis la pastron kaj konfesis:
- Pardonu
min, pastro, mi pekis! Dum la 2a Granda Milito, mi kaŝis rifuĝinton en mian
subtegmenton.
- Bone –
diris la pastro – tio ne estas peko. Tute kontraŭe.
Sed –
konfesis la viro – la kazo estas tio, ke mi igis lin pagi luon.
- Tio ne
estis iu bela afero – diris la pastro -, sed vi riskiĝis kaj ankoraŭ devis
nutri lin!
- Ho,
dankon, pastro! Sed mi havas demandon...
- Kiun?
- Ĉu vi
trovas, ke mi devas rakonti al li, ke la milito finiĝis?
07/12/2019
06/12/2019
La deveno de la portugala "chiclete"
En la portugala lingvo, chiclete
[ŝi’klete] signifas maĉgumo-n. La
vorto havis metonimian originon: ĝi devenas el Chiclets, usona komercmarko pri maĉgumo. Siavice Chiclets devenis el la hispana chicle [‘ĉikle], termino konata de la
usonanoj ekde la 19 jc. Chicle aliflanke
originas el tziklti, vorto de la
indiana lingvo naŭatla, ankaŭ konata kiel azteka lingvo. Tziklti signifas glueca-n
substanco-n, kiu estis aprecata de la
aztekoj por maĉi.
;Referenco:
revuo Superinteressante el okt/201
Amazonio influas sur niajn pluvojn
La arboj de la amazonia arbarego ĉiumomente estas demetantaj akvon el la
grundo kaj liberigantaj ĝin en la aeron per la proceso de vegetaĵa spirado. Tiu
spirado generas nubojn, kiuj estas kondukataj
de la vento al aliaj mondopartoj. Unu el tiaj lokoj estas la brazila
Centr-Okcidento. Sen Amazonio komenciĝus proceso de dezertigo tie.
>Fabio Marton, en la artikolo E
se a Amazônia inteira fosse destruída?, en la revuo Superinteressante
(okt/2019)
Kiel diri kelkajn vortojn en Esperanto
trança,
rabicho
harplekt(aĵ)o
creme
hidratante
haŭtkremo
animal
doméstico,
de estimação
hejmbesto
aquecedor,
estufa
hejtforno
controle
remoto
telekomando
erva
herbo
creche
infanvartejo
ingrediente
ingrediento=
; http://dvd.ikso.net/vortaro/
05/12/2019
03/12/2019
Inja sag sâhebesho nemishnâse
La hundo ne rekonas la posedanton. Perslingva esprimo en Irano por
situacio en kiu loko estas tiel homplena kaj konfuza, ke eĉ hundo ne
rekonus sian plej homan amikon tie...
;
02/12/2019
Iutage en la vivo de Dimitri Mereĵkovski
Dimitri Mereĵkovski, unu el la plej gravaj rusaj romanistoj kaj kritikistoj en la 19a jc, rakontis, ke kiam li estis adoleskanto, li eke verkis poemojn. Lia patro okaze de noktomanĝo aŭdace petis de Dostojevskij, ke li opiniu pri la verkaĵoj de lia filo. Post kelkatempe Mereĵkovski, akompanata de la patro, vizitis la faman verkiston en lia malgranda apartamento. Embarase kaj eĉ balbutante li komencis legi siajn adoleskantecajn poeziaĵojn al la aŭtoro de Krimo kaj Puno. Bedaŭrinde al Dostojevskij tute ne plaĉis la enhavo de la lego kaj diris al la knabo, ke liaj poemoj valoras nenion. Por bone verki oni bezonas suferi, suferi!, aldonis Dostojevskij en frazo kiu fariĝis fama. La patro aŭdinte tion replikis: Do li ne verku plibone, ĉar mi ne volas, ke li suferu.=
;Referenco: Paulo Nogueira Batista Jr. en As crianças de Fossoli, artikolo
publikigita en CartaCapital de 28/aŭg/2019.
Fernanda Montenegro: 90jariĝo de granda artistino
En la
librovendejoj, Fernanda Montenegro:
prólogo, ato, epílogo: memórias, bela memorlibro pri la vivo de Fernanda
Montenegro, unu el la plej grandaj brazilaj stelulinoj kaj de la dramaturgio kaj de la TV kaj kino. Sekvas kuriozaĵoj pri ŝia vivo kiujn mi deprenis el tia leginda
verkaĵo.
Arlette Pinheiro da Silva Torres (edziniĝa nomo) naskiĝis en 1929 en
Rio-de-Ĵanejro. Ŝia patro estis lignaĵisto el portugala familo enmigrinta el
Azoroj kaj ŝia patrino, el italdevena familio el Sardenjo.
Kiam ŝi
estis 15jara kaj studis en teknika kurso pri sekretarieco, ŝi sukcesis en
porgejunula konkurso por parolistoj ĉe Radiostacio MEC, ŝia unua dungo. La unua
programero en kiu ŝi partoprenis estis melodramo pri la Revolucio Farroupilha
[Faroŭ’pilja]. Ŝi ludis la rolon de Manuela, koramikino de Garibaldi. Al ŝia
familio, estis motivo de certa fiero, ke Arlete ludis tian rolon: Garibaldi
estis granda heroo en la lukto por la
unuigo de Italio.
En la radiostacio ŝi havis lecionojn pri la
portugala, deklamado, logopedio kaj ĝi havis bonegajn bibliotekon kaj
diskotekon. Ŝi laboris tie dum dek jaroj kiel parolistino, redaktorino kaj
radioaktorino. Kiam ŝi komencis verki, ŝi adoptis la pseŭdonimon Fernanda
Montenegro.
En 1950 ŝi debutis en la teatro pere de la
teatraĵo Alegres canções na montanha (Ĝojaj kanzonoj en la montaro). En la
trupo troviĝis i.a. Nicette Bruno, Beatriz Segall kaj Fernando Torres
(1927-2008), al kiu Fernanda edziniĝis en 1952 kaj havis du filojn: Cláudio
Torres, kinoreĝisoro, kaj Fernanda Torres, artistino kaj verkistino. Sekviĝis
tra la vivo multaj aliaj laboraĵoj kiuj famigis ŝin kiel grandan teatran artistinon.
En la 50aj
kaj 60aj jaroj ŝi partoprenis en centoj da TV-teatraĵoj unue en la TV Tupi kaj
poste en TV Rio kaj TV Globo.
Fernanda Montenegro ludis en diversaj
TV-dramserioj tra la tempo. En la libro ŝi asertas, ke eble la plej memorinda
sceno de dramserio en kiu ŝi partoprenis esti tiu kun Paulo Autran en Guerra dos Sexos (Milito de la Seksoj), TV Globo, 1983. Komedia sceno kun la du
fikciuloj, Charlô kaj Otávio, sen nenia provludo pro manko da tempo.
Neforgesebla ankaŭ por multaj TV-spektantoj.
Ŝi agadis kiel kinoartistino en diversaj filmoj
kiel Tudo Bem (1978), Eles não usam
Black-tie (1981), O que é isso,
companheiro (1997), Olga (2004), O
Tempo e o Vento (2013) k.a. Sed pere de Central
do Brasil (1998), de Walter Salles, ŝi sukcesis internacian rekonon pro ŝia
ludo kiel Dora, eksa
instruistino kiu pergajnas la vivon pere de etaj trompaĵoj. Ŝi estis indikita
al Oscar kiel Plibonan Aktorinon. En 2013 Emmy International premiis ŝin kiel
Plibonan Aktorinon pere de la filmo Doce
de Mãe (Dolĉaĵo de Patrino).
Sur paĝoj de granda emocio, ŝi
rakontas pri la defio eduki la filojn postvivante kiel artistoj; la senĉesa
serĉado de la kvalito; la kombatema persisteco dum la “jaroj de plumbo” (*); la kapablo pri konstanta reinvento; la malsano de Fernando; la
senatendita internacia sukceso en la 90aj jaroj; la kredo je la tero kiu
akceptis siajn enmigrantajn antaŭulojn kaj la sindonemo al ĉi tiu lando.
>
Fragmento el la klapoteksto de la libro.
Assinar:
Postagens (Atom)